Nhắc đến Nhật Bản người ta thường nhắc đến một nền ẩm thực nổi tiếng với đặc sắc những món ăn, thức uống. Trong đó, rượu Sake là một trong những nét đặc trưng truyền thống truyền từ đời này qua đời khác. Vậy thực chất, rượu Sake làm từ gì và cách thưởng thức rượu Sake thế nào cho chuẩn phong cách Nhật Bản. Tất cả sẽ có trong bài viết sau:
Lịch sử của rượu Sake
Rượu Sake là tên gọi chung của các loại rượu Nhật Bản nhưng cũng là tên của một loại rượu ủ nổi tiếng của Nhật, khác với các loại rượu cất gọi là Shochu.
Sake là loại rượu truyền thống lâu đời của Nhật Bản
Sản xuất rượu Sake từ gạo được đưa vào Nhật Bản sau khi việc trồng lúa nước du nhập tới xứ Phù Tang khoảng 300 năm trước công nguyên. Thời xưa, rượu Sake chủ yếu để phục vụ hoàng gia hoặc các đền chùa lớn, và thường được dùng trong các lễ hội tôn giáo. Khoảng cuối thế kỷ 12, Sake mới bắt đầu trở thành thứ đồ uống phổ biến trong tầng lớp bình dân.
Rượu Sake Nhật được làm từ gì?
Nguyên liệu cần thiết nhất của rượu Sake chính là gạo, và phải qua nhiều công đoạn phức tạp như mài gạo, nấu, ủ & lên men. Mặc dù trong một số trường hợp, cồn chưng cất và một số hương liệu được thêm vào để giảm giá thành sản phẩm, nhưng thành phần lên men chính vẫn không là gì khác ngoài gạo.
“Shuzo Kotekimai” hay “Sakamai” là tên gọi của “Gạo sake” trong tiếng Nhật. Đây là loại gạo đặc biệt được trồng chuyên dụng làm nguyên liệu để sản xuất rượu sake. Gạo sake hoàn toàn không ngon nếu sử dụng để nấu ăn giống như gạo bình thường, nhưng nó lại là thành phần đóng vai trò quyết định làm nổi bật lên hương vị thơm ngon tinh tế của rượu sake.
Gạo Sake là nguyên liệu chính sản xuất ra rượu Sake
Sau quá trình lên men kéo dài 18 đến 32 ngày, độ cồn tự nhiên thường sẽ vào khoảng 20% nhưng hầu hết tất cả rượu Sake luôn được pha loãng xuống còn 15 đến 16% độ cồn. Mục đích là để người thưởng thức có thể cảm thụ và nhận biết rõ hương vị đặc sắc của dòng rượu Sake đó.
Các loại rượu Sake hiện nay
Rượu sake nhật bản dù đều được làm từ gạo lên men nhưng lại có rất nhiều loại khác nhau tùy vào mức độ hạt gạo được xát kỹ hay xát vừa trước khi ủ. Sake cơ bản nhất loại thường được hâm nóng khi uống, có tên là futsu-shu.
Hầu hết các loại futsu-shu là loại rượu phổ thông được sản xuất thương mại và hầu hết đều mang một chút hương vị địa phương. Cho dù sản xuất nhiều hay ít thì gạo sử dụng cho rượu này cũng chỉ bị xát ở mức thấp nhất, hoặc không xát.
Loại có chất lượng cao hơn là honjozo-shu muốn sản xuất được loại rượu này thì cần phải dùng loại gạo mà sau khi xát còn khoảng 70%. Tiếp theo là loại ginjo-shu là 60% trong khi loại daiginjo-shu chỉ còn khoảng 50%. Gạo càng được xát kỹ sẽ càng có hương vi tinh khiết và vô cùng đặc biệt.
Việc phân biệt các loại rượu trở nên phức tạp hơn vì có thêm việc gia tăng nồng độ rượu. Rượu tinh khiết thì không pha thêm gọi là junmai-shu, thường có độ nhẹ hơn so với rượu sake nhật có pha thêm.
Thưởng thức sake chuẩn Nhật thế nào?
Sake có thể uống khi nguội, khi ấm hoặc nóng tùy theo mùa và theo loại Sake. Thường thì khi mùa Đông, người ta hay uống Sake nóng. Sake nóng, gọi là Atsukan, được dùng trong các bình gốm nhỏ gọi là Tokkuri và dùng loại chén nhỏ gọi là Choko.
Để hâm nóng Sake, người ta chuyển Sake sang chứa trong các chai bằng gốm, rồi ngâm chai trong nước nóng cho tới khi Sake đạt nhiệt độ khoảng 50 độ C trở lên.
Cũng có loại Sake đặc biệt chỉ để uống lạnh. Người ta còn phân biệt rượu Sake nữ và Sake nam. Sake nam là loại làm từ nước cứng, có nhiều muối canxi và muối magiê, có vị hơi đắng. Sake nữ là loại làm bằng nước mềm, có vị dịu.
Thưởng thức Sake bằng ly độc đáo
Chén uống Sake có nhiều loại. Khi uống Sake theo cách tương đối trang trọng và mang tính truyền thống, người Nhật có thể dùng một cái đĩa nhỏ và nông gọi là Sakazuki, hoặc một chiếc chén nhỏ không có quai gọi là Ochoko. Trang trọng và đậm nét truyền thống hơn nữa, người Nhật dùng cốc bằng gỗ gọi là Masu. Masu thường có hình dạng như một chiếc hộp, hình vuông, có thể phủ sơn hoặc không. Ở gia đình và ở nước ngoài, Sake có thể uống bằng ly thủy tinh.
Trong những đêm trời lạnh, rót một ly rượu Sake ấm nóng vào ly, ôm ly rượu trong lòng hai bàn tay để ủ ấm, lắc nhẹ ly để cảm thấy mùi thơm nồng nàn quyến rũ của hương gạo bốc lên, sau đó nhẹ nhàng hớp một hớp rượu, để nước rượu trong miệng vài giây, sau đó đưa nhẹ nhàng qua cổ để thưởng ngoạn hết cái thơm của mùi rượu, và cái vị ngon của loại rượu này.